Ondernemersscan.
We vragen je eerst onderstaande gegevens in te vullen, zodat we je de uitkomst van de scan na afloop kunnen mailen. Zo ontvang je een naslagwerk dat je als leidraad kunt gebruiken voor de eventuele vervolgstappen.
Heb je jouw onderneming bekend gemaakt bij de NVWA?
De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) staat voor de veiligheid van voedsel en consumentenproducten, dierenwelzijn en natuur. Op de website van de NVWA (www.nvwa.nl) is veel informatie te vinden over waar je als ondernemer aan moet voldoen. Er geldt onder meer, op basis van Europese regels, een verplichting om je als bedrijf te registreren bij de NVWA.
Dat is een goed begin! Ieder bedrijf moet zich registreren bij de NVWA. Zij houdt toezicht op alle bedrijven in de levensmiddelensector (en overigens ook in de non-food sector).
Elk bedrijf is verplicht zich te registreren bij de NVWA, die toezicht houdt op alle bedrijven in de levensmiddelensector (en overigens ook in de non-foodsector).
Via de NVWA-website kun je jouw onderneming registreren.
Is er voor jouw branche een goedgekeurde hygiënecode beschikbaar?
Elk levensmiddelenbedrijf is verplicht de voedselveiligheid te garanderen van de producten die zij op de markt zet. Voor alle bedrijven waar fysieke producten aanwezig zijn (gemaakt, behandeld, verwerkt, verpakt, opgeslagen en/of getransporteerd worden), gelden de zogenaamde ‘Basisvoorwaarden’. Dit zijn eisen die worden gesteld aan onder andere gebouw, ruimtes, apparatuur en personeelsvoorzieningen. Gezamenlijk zorgen ze voor hygiënische omstandigheden om levensmiddelen te mogen produceren en/of opslaan. Ook dient een gevaren- en risicoanalyse uitgevoerd te worden. De methode die hierbij gevolgd wordt, heet “HACCP”:
Hazard Analysis and Critical Control Points
Het geheel van gevaren- en risicoanalyse met daaruit voortkomende maatregelen en controles wordt daarom ook wel “HACCP-studie” genoemd.
Voor bepaalde branches is een generieke HACCP-studie ontwikkeld, welke toe te passen is voor elk bedrijf in die branche. Dit zijn de zogenaamde ‘Hygiënecodes’. De NVWA heeft een aantal hygiënecodes goedgekeurd als alternatief voor een eigen HACCP-studie. Dit maakt het voor met name de kleinere bedrijven eenvoudiger om aan de wetgeving op het gebied van voedselveiligheid te voldoen.
Wanneer er voor jouw branche een hygiënecode bestaat, kun je alsnog kiezen voor een eigen HACCP-studie. Dit is bijvoorbeeld nodig wanneer je jouw voedselveiligheidssysteem zou willen laten certificeren (waarover verderop meer). Ook wanneer de hygiënecode niet precies al jouw bedrijfsprocessen omvat, is het nodig om een aanvullende HACCP-studie uit te voeren.
Dan kun je wat betreft voedselveiligheid volstaan met het toepassen van alle regels in deze code.
Heb je al een HACCP-studie uitgevoerd?
Heel goed! Voor alle bedrijfsprocessen waarin levensmiddelen (incl. grondstoffen en halffabricaat) zijn betrokken dienen de voedselveiligheidsgevaren in kaart te zijn gebracht, beheersmaatregelen te zijn ingevoerd en eventuele kritieke controlepunten (CCP’s) te zijn vastgesteld.
Dit geldt niet alleen voor activiteiten zoals transport, goederenontvangst, productie, verpakken en opslag. Er dient ook een gevaren- en risicoanalyse uitgewerkt te worden voor de grond- en hulpstoffen die worden ingekocht. Wanneer je eindproducten van buiten de EU importeert wordt je qua productaansprakelijkheid als producent gezien en is de HACCP-verplichting voor jou ook van toepassing. Ook wanneer je eindproducten binnen de EU verhandelt, is een HACCP-studie verplicht.
Voor alle bedrijfsprocessen waarin levensmiddelen (incl. grondstoffen en halffabricaat) zijn betrokken dienen de voedselveiligheidsgevaren in kaart te worden gebracht, beheersmaatregelen te worden ingevoerd en eventuele kritieke controlepunten (CCP’s) te worden vastgesteld.
Dit geldt niet alleen voor activiteiten zoals transport, goederenontvangst, productie, verpakken en opslag. Er dient ook een gevaren- en risicoanalyse ontwikkeld te worden voor de grond- en hulpstoffen die worden ingekocht. Wanneer je eindproducten van buiten de EU importeert wordt je qua productaansprakelijkheid als producent gezien en is de HACCP-verplichting voor jou ook van toepassing. Ook wanneer je eindproducten binnen de EU verhandelt, is een HACCP-studie verplicht.
De NVWA geeft uitleg over voedselveiligheidsbeheersing in de gehele keten:
HACCP zelf uitvoeren
Moet of wil je zelf een HACCP-studie opzetten, dan moet je je houden aan de wettelijk voorgeschreven HACCP-methode. Deze omvat op hoofdlijnen de volgende stappen:
- Inventariseer alle mogelijke gevaren voor de voedselveiligheid die zich zouden kunnen voordoen in jouw proces of al aanwezig kunnen zijn in grond- of hulpstof. Als hulpmiddel om relevante gevaren te bepalen wordt de wetgeving geraadpleegd. Zo stelt de Europese wetgeving productnormen voor diverse gevaren; voorbeelden zijn:
Microbiologische criteria ((EG) 2073/2005)
Verontreinigingen in levensmiddelen (EU) 2023/915 - Schat in hoe groot de kans is op die gevaren en stel, in combinatie met de ernst, het risico vast.
- Ga na welke maatregelen nodig zijn om de gevaren te beheersen en stel de kritische beheerspunten (CCP’s) vast.
- Geef per CCP de kritische grenzen aan.
- Stel vast hoe de CCP’s bewaakt worden.
- Leg per CCP de correctieve acties vast voor wanneer een fout wordt opgemerkt en er een mogelijk onveilig product is geproduceerd.
- Organiseer periodieke verificatie (evaluatie), om te checken of de werkwijze het gewenste resultaat oplevert: aantoonbare voedselveiligheid.
- Hou documentatie (afspraken en/of werkinstructies, verzameld in bijvoorbeeld een handboek) en registraties (vastgelegde controleresultaten) bij.
Beschik je over een inkoopprocedure?
Behalve een voedselveiligheidsplan op basis van HACCP gelden nog andere wettelijke verplichtingen:
Inkoopprocedure: hierin dienen de eisen te zijn vastgelegd die jij stelt aan jouw leveranciers en eventuele dienstverleners; uiteraard hangen deze samen met het risico dat een ingekochte grondstof of dienst met zich meeneemt. De grondstoffengevarenanalyse, onderdeel van de HACCP-studie, vormt dan ook de basis.
Let op! Ook dienstverleners kunnen invloed uitoefenen op de voedselveiligheid! Bijvoorbeeld: ongediertebestrijder, schoonmaakbedrijf, laboratorium voor productanalyses, kledingwasserij, afvalverwerker en monteurs voor technisch onderhoud.
Dat is mooi!
Denk er aan dat prestaties van de leveranciers regelmatig beoordeeld moeten worden.
Het is erg belangrijk om alsnog een inkoopprocedure op te stellen.
Beschik je over een recallprocedure en een systeem voor tracering?
Recallprocedure: Elk levensmiddelenbedrijf is verplicht haar producten uit de markt terug te kunnen halen wanneer deze mogelijk onveilig te zijn. Er is een wettelijk verplichte termijn van 4 uur vastgesteld (in verordening 178/2002). Voor de recallprocedure dient een procedure aanwezig te zijn die de noodzakelijke stappen beschrijft om de recall uit te voeren.
Een verplicht onderdeel van de procedure is de melding van (mogelijk) onveilige levensmiddelen aan de NVWA. Op de website vind je nadere instructies en de link naar het digitale meldformulier.
Traceerbaarheid: om een recall uit te kunnen voeren dient een traceerbaarheidssysteem aanwezig te zijn, waarmee producten kunnen worden teruggevonden, één schakel terug en één schakel vooruit in de keten: van welke leverancier is een grondstof afkomstig en aan welke klant(en) is een product uitgeleverd?
Heel goed!
Zorg ervoor dat de procedure regelmatig wordt getest en dat het zeker is dat je de producten in beide richtingen kunt traceren.
Om te voorkomen dat op het moment van een incident nog moet worden nagedacht hoe de recall uit te voeren, is het verplicht om dit in een procedure te hebben vastgelegd. Ook zal de procedure regelmatig getest moeten worden om zeker te zijn, dat jouw producten in beide richtingen kunt traceren.
Beschik je over een klachtenprocedure met een registratiesysteem?
Klachtenprocedure: je behoort jouw klanten een mogelijkheid te bieden om afwijkingen aan producten te melden. Elke klacht (of een reeks vergelijkbare klachten) zou een aanwijzing kunnen zijn, dat je jouw proces niet onder controle hebt en moet dan ook opgevolgd worden door een oorzaakonderzoek en een verbeteractie.
Goed zo!
Zorg voor een regelmatige klachtenanalyse, om eventuele ‘trends’ (bijv. een herhaling van eenzelfde klacht, vanuit meerdere klanten) snel te signaleren en op te volgen.
Leg de werkwijze vast, zodat taken en verantwoordelijkheden in jouw organisatie voor alle medewerkers duidelijk zijn (ook nuttig voor een zeer klein bedrijf, om een vaste manier van werken te bepalen en te onthouden). Denk ook aan een regelmatige klachtenanalyse om eventuele ‘trends’ (bijv. een herhaling van eenzelfde klacht, vanuit meerdere klanten) snel te signaleren en op te volgen.
Verhandel je voorverpakte eindproducten, bestemd voor de consument?
Etikettering: wanneer je verantwoordelijk bent voor de verpakking, die bestemd is voor de consument, zijn wettelijke eisen voor jou van toepassing.
Jouw productinformatie op de verpakking (bedrukking, etiketten) en ook eventuele productinformatie op een website (webshop) moet voldoen aan de etiketteringsvoorschriften volgens verordening (EU) nr. 1169/2011.
Artikel 9 van deze verordening geeft alle vermeldingen die op de verpakking moeten staan. Het betreft hier gegevens als de warenwettelijke productnaam, de lijst van ingrediënten, de allergenen en de voedingswaarden.
Om de volledige, wettelijke productinformatie te kunnen opstellen zijn grondstof-/productspecificaties van jouw leverancier nodig.
Ook geeft de verordening aan welke informatie minimaal op een omverpakking (zoals een omdoos) hoort te staan.
Vermeld je de inhoud van een verpakking met het e-teken?
Specifieke productinformatie, weer te geven op etiket: opgave van inhoud met e-teken.
Dan moet jouw bedrijf een bedrijfscontrolesysteem (e-tekensysteem) opzetten conform “Warenwetbesluit hoeveelheden voorverpakkingen” en dit systeem laten erkennen door het NMi.
Dan hoor je altijd minimaal het gewicht (of aantal) te leveren dat op de verpakking is vermeld. Uiteraard zal dit regelmatig gecontroleerd moeten worden.
Bovendien is het belangrijk, dat je zeker weet dat de weegschaal het juiste gewicht aangeeft. Hiervoor is kalibratie noodzakelijk.
Werk je in jouw bedrijf met weegschalen, thermometers of misschien nog andere meetmiddelen?
Denk eraan om jouw meetapparatuur te kalibreren. Het is belangrijk om zeker te weten dat jouw apparatuur de juiste meetwaarde aangeeft. Zo behoor je de afnemer het juiste (afgesproken en op de verpakking vermelde) gewicht te leveren. Maar ook moet bijvoorbeeld een thermometer de juiste waarde aangeven om zeker te weten dat een verhitting of koeling goed is. Er zijn ook producten waar de pH bepalend is voor de voedselveiligheid. In dat geval dient de pH-meter gekalibreerd te worden.
Verpak je voedingsmiddelen?
Het verpakkingsmateriaal moet geschikt zijn voor het verpakken van voedingsmiddelen. Er mogen geen schadelijke stoffen vanuit het materiaal in het product doordringen (‘migreren’). Hier geldt wetgeving voor. Aan deze wetgeving moet aantoonbaar worden voldaan. Dit kan via uitslagen van migratietesten, een berekening in software of via zogenoemde worst-case berekeningen. In sommige gevallen, bijvoorbeeld voor kunststof is een ook een verklaring van overeenstemming verplicht. Al je zelf niets aan de verpakking wijzigt kun je de documenten opvragen bij de leverancier.
Let wel op dat jouw product binnen de door de leverancier aangegeven range van geschiktheid valt. Bijvoorbeeld: sommige verpakkingsmaterialen zijn geschikt voor het verpakken van droge poeders. Het is daarmee niet gezegd dat het verpakkingsmateriaal ook geschikt is voor verpakken van vloeistoffen. De geschiktheid moet blijken uit gerapporteerde migratietesten (vermeld in de verklaring).
Opmerking: de wettelijke eisen gelden niet alleen voor verpakkingsmaterialen, maar ook voor alle materialen in uw proces(apparatuur) die contact maken met grondstof, halffabricaat of eindproduct.
Wil (of moet) je een voedselveiligheidscertificaat behalen?
Het is mogelijk om jouw voedselveiligheidssysteem te laten certificeren. Dat is niet wettelijk verplicht, maar wordt vaak door retailers en andere bedrijven in de voedingsmiddelenbranche verwacht of zelfs geëist. Veel gebruikte certificeringsschema’s zijn: BRCGS, IFS en FSSC 22000. Deze standaarden zijn met name bedoeld voor producenten, maar kennen meestal ook een speciale variant voor bijvoorbeeld handelsfirma’s of logistieke dienstverleners.
Voldoen aan de wettelijke verplichtingen is dan voldoende.
Wil je een keurmerk op jouw product laten zien?
Bedrijven kiezen vanuit het oogpunt van duurzaamheid, geloofsovertuiging en/of gezondheid steeds vaker voor een bepaald keurmerk, bijvoorbeeld vegetarisch, veganistisch, glutenvrij, fairtrade, Halal of Koosjer. Dit soort logo’s mag je echter niet zomaar op de verpakking aanbrengen. Hiervoor stelt de desbetreffende stichting eisen aan het product, de ingrediënten en vaak ook aan het productieproces.
Om een product “biologisch” te mogen noemen geldt zelfs de wettelijke verplichting om een Skal-certificaat te behalen.
Afsluiting
Bedankt voor het invullen van de ‘Ondernemersscan’!
Je hebt per e-mail een link ontvangen om het rapport met alle informatie en de door jou gegeven antwoorden te kunnen downloaden. Daarnaast vind je aan het eind van het rapport informatie over de diensten waarmee Précon je verder kan helpen. Hierin zijn ook gerelateerde trainingen vermeld. Het rapport is ook direct beschikbaar via onderstaande button.